Artist statement

Als kunstenaar en performancemaker werk ik vanuit Nederland door heel Europa en daarbuiten. Ik ontwikkel en realiseer crossover kunstprojecten op het snijvlak van hedendaags theater, performance en beeldende kunst om zo persoonlijke, maar tegelijkertijd universele, narratieven te creëren.

In mijn werk beschouw ik de tegenstrijdigheden van de westerse cultuur met een kritische blik en analyseer ik wat ik the big behinds noem: de dilemma’s tussen ethische principes en economische belangen. Ik ben gefascineerd door verborgen machtsstructuren en de onzichtbare economieën waardoor dit werelddeel bestuurd wordt.

Door toegankelijke werken te produceren die tot nadenken stemmen creëer ik impact. Ik streef ernaar mijn publiek uit te dagen door werk te maken dat vragen oproept over de wereld waarin we leven. In mijn werken richt ik me op de manier waarop kunst de maatschappij, economie en politiek direct kan beïnvloeden en ermee kan interageren. Ik geloof dat wrijving vorm creëert, en beschouw dat als het doel van al mijn artistieke projecten: het genereren van een botsing die vragen oproept over onze maatschappij en onze verhouding tot de rest van de wereld.

ARTISTIEK ONDERZOEK

Met de woorden van Jean-Luc Godard introduceer ik een overkoepelend idee binnen mijn artistieke onderzoek: het gaat om “doing art politically – not making political art.” Mijn artistieke onderzoek bestaat uit vier onderling verbonden elementen die essentieel zijn voor mijn praktijk:

VAN ESTHETIEK NAAR POLITIEK

Het is mijn doel om de barrière tussen esthetiek en politiek te doorbreken. Om een impact te genereren die groter is dan het werk zelf hebben ideeën urgentie nodig. Als kunstenaar ben ik een kritische waarnemer van de wereld waarin we leven, en van het systeem waarin ik opereer. Mijn werk schept een gedeelde kwetsbaarheid voor het publiek, voor mij als maker en voor het werk zelf. Ik wil politiek denken introduceren in de kunstwereld, zonder esthetisch denken daarvoor op te geven.

EEN POST-DISCIPLINAIRE PRAKTIJK

Iets nieuws kan alleen ontstaan vanuit de interconnectiviteit tussen verschillende bestaande vormen. Ik geloof in een post-disciplinaire artistieke praktijk die theater en beeldende kunst verruimt naar artistieke vrijheid. Enkel fluïde en trans-disciplinaire praktijken (die zich losmaken van gevestigde conventies) kunnen instellingen transformeren en door verbastering nieuwe vormen creëren. Hybride live kunstpraktijken bieden een creatieve ruimte waarin theater en beeldende kunst opnieuw worden uitgevonden. Mijn gezelschap moet een artistiek laboratorium worden, een vrijplaats waar we onszelf creatief besmetten en een duurzame artistieke praktijk cultiveren.

DOCUFICTIE

De integratie van ‘het echte’ in de kunsten is een essentieel principe in mijn praktijk. Hoewel ik voor mijn performances met fictie werk, introduceer ik ook echte elementen. Ik representeer geen probleem, maar ik werk met het probleem. Ik gebruik authentieke, rauwe en concrete materialen; zo werk ik bijvoorbeeld met niet-professionele performers en hun verhalen. Het principe van ‘het echte’ is gebaseerd op Marcel Duchamp’s concept van de readymade. Ik vervorm materialen tot kunst die in eerste instantie niets met kunst te maken hebben. Deze contextverschuiving zorgt voor een vruchtbare wrijving. Journalistiek en wetenschap zijn gebonden aan non-fictie, maar kunst is vrij van die verplichting. Kunst biedt fictie en komt daarmee misschien wel dichter bij de werkelijkheid dan al het andere. Ik wil de werkelijkheid naar de theaters brengen en ik wil het theater terug naar de werkelijkheid brengen. De ambiguïteit van docufictionele elementen activeert het kritische denkvermogen van het publiek. Voorbeelden zijn vluchtelingen en brokstukken uit Syrië in All Inclusive (2018), liposuctievet in de mensenzeep van Schuldfabrik / SELF (2016/2019), echt geweld en een gamer uit Bagdad in The Automated Sniper (2017), en daklozen in Still – The Economy of Waiting (2014).

DRAMATURGIEËN VAN DE TOESCHOUWER

Mijn werken stellen nieuwe formats, immersieve omgevingen en performatieve situaties voor, met als doel om het perspectief van de toeschouwer te verschuiven. In mijn praktijk vervolledigt de aanwezigheid van publiek het werk. Ik geloof in theater als een gemeenschappelijke ruimte waar kunst en maatschappij elkaar ontmoeten. Ik ben geïnteresseerd in het claimen van deze ruimte om op vormen van samenleven te reflecteren, en in het ensceneren van het toeschouwerschap. Het publiek is deelgenoot, de toeschouwers worden direct betrokken en aangesproken. Zodra het kijken als actie wordt gezien kan een toeschouwer een getuige zijn, en misschien zelfs medeplichtig zijn aan het maken van kunst. Ik wil de verschillende vormen van toeschouwerschap uitdagen door situaties te scheppen die de aanwezigheid van het publiek net zo hard nodig hebben als de aanwezigheid van de performer. Voorbeelden zijn het gamen in The Automated Sniper (2017), een fabrieksbezoek in Schuldfabrik (2016), een zeepwinkel met handwasrituelen in SELF (2019) en een directe een-op-een ontmoeting als basis voor een gesprek in The Economy of Waiting (2014).

– Julian Hetzel, 2023